Bánh canh cua 40 năm trứ danh chợ Bình Tây: Ngon cỡ nào mà khách đông nghẹt?
Có dịp tác nghiệp tại huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế), tôi thường được anh em người bản địa nhắn gửi tết này về với bản làng để họ đãi những thức ngon, món lạ chỉ có trong dịp tết. "Anh sẽ không thất vọng đâu! Nhiều người khi ăn Tết Nguyên đán cùng đồng bào đã ví von tết ở thung lũng A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực với rất nhiều món đặc sản của các dân tộc mà không phải ai cũng có dịp thưởng thức một lần trong đời", anh Lê Văn Hôi (33 tuổi, người dân tộc Pa Kôh, trú tại xã Hồng Thượng) mời gọi.Anh Hôi dẫn chứng không phải người địa phương nào cũng một lần được nếm món sâu tre (loài sâu sống trong ống tre - NV) xào lá kiệu, gọi là P'reng. Bởi, trước tháng 9 và sau khoảng tháng 2 - 3 hằng năm, sâu đã chui khỏi thân tre, hóa bướm. Hay món chuột rừng ướp với gừng, ớt hiểm thêm chút muối rồi cho vào ống tre để nướng. Rồi món A choor (một loài cá suối) gói trong mấy lớp lá chuối đem vùi trong than hồng… Đây là những món ăn "có tiền cũng không mua được" bởi nguyên liệu, gia vị đều là những loài đặc hữu chỉ xuất hiện theo mùa và chỉ có ở dãy Trường Sơn. Ngày thường, muốn ăn những món này cũng không có nhưng đến Tết Nguyên đán là rất nhiều gia đình Pa Kôh sửa soạn để mời khách."Trước tết khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng hú gọi nhau cắt rừng đi tìm sản vật, dĩ nhiên không phải là động vật hoang dã cấm đánh bắt mà là những con cá suối, ốc, ếch nhái, nòng nọc… Chúng tôi cũng đi hái, đào các loại gia vị như tiêu rừng (mắc khén), gừng, riềng… mang về tích trữ. Đến ngày tết, khách đến chơi nhà, tùy theo món mà chỉ cần mang ra nướng, xào với lá kiệu, nấu với môn thục… là đã có ngay món ăn ngon lành, nóng hổi", anh Hôi cho biết. Trước tết 1 tháng, cộng đồng người Tà Ôi cũng tất bật chuẩn bị những món ăn đậm vị vùng cao. Có những món được làm trước tết cả chục ngày, đặc biệt là các loại bánh làm từ nếp. Cụ bà Căn Hoan (80 tuổi, người Tà Ôi, trú tại xã Hồng Thái) bảo đàn ông đi kiếm mồi nhắm, làm rượu còn đàn bà thì giã gạo, chọn nếp, tìm lá gói bánh. Người Tà Ôi thường chọn các loại gạo nếp bản địa thơm ngon như ra dư, cu cha, trưi… để làm bánh, xôi ống. "Mẹ thường làm để dâng Yàng (Trời - NV) vào dịp tết. Trong đó, bánh a quát khó gói nhất vì phải làm nhọn 2 đầu bằng lá đót tươi rồi cho nếp vào. Khi làm xong, bánh nhìn như 2 chiếc sừng trâu nên còn gọi là bánh sừng trâu. Ăn bánh kèm thịt nướng, rất ngon", cụ Căn Hoan nói. Cụ vẫn làm bánh nếp giã nhuyễn cùng mè đen (adeep man), món bánh đặc biệt đang có nguy cơ thất truyền.Gắn bó nhiều năm với đại ngàn Trường Sơn, nhà nghiên cứu Trần Nguyễn Khánh Phong nhận định vào ngày tết người Tà Ôi thể hiện nét truyền thống qua văn hóa ẩm thực với những món ăn độc đáo, chuẩn bị công phu. "Vì sinh sống ở vùng núi rừng lạnh buốt, di chuyển nhiều nên người Tà Ôi thích ăn khô, mặn, cay. Bởi vậy, hầu hết các món ăn của đồng bào đều được chế biến theo cách nướng, thui, luộc hoặc tái", ông Phong cho hay. Một số món ăn độc đáo vùng cao vào dịp tết có thể kể đến gồm cá và thịt thui ống (cho thịt vào ống tre rồi lấy cùi bắp đậy lại, đặt nướng lăn tròn đều trên than hồng), môn thục cắt thành từng khúc trộn chung với thịt đã ướp sẵn rồi đổ vào ống để thui… Lạ lùng hơn, theo ông Trần Nguyễn Khánh Phong, những món thoạt nghe qua có vẻ sẽ kén người ăn như món thui chim, chuột, cua ủ thối lại là những đặc sản cao cấp. Nguyên liệu sau khi được làm sạch, ướp gia vị cho vào từng ống tre, nứa hoặc quả bầu khô rồi chỉ cần thui trên lửa một vòng cho có hơi nóng, sau đó cất vào gùi hoặc để lên giàn bếp, sau vài ngày mở ra ngửi thấy có mùi là ăn được. Người Tà Ôi cho rằng dịp lễ tết mang những món này ra đãi khách xem như thể hiện tấm lòng quý mến của gia chủ đối với khách.Nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Hạnh (77 tuổi, trú tại xã Trung Sơn), người được mệnh danh là "cuốn từ điển sống của đại ngàn Trường Sơn", cho biết lịch nông vụ của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới thường kết thúc vào tháng 10 âm lịch, sau đó người dân sẽ ăn tết mừng lúa mới Aza (chọn một ngày từ 6.11 - 24 tháng chạp). Đón Tết Nguyên đán của đất nước, người dân xem như đã gộp 2 cái tết vào chung vui một lần. Vì vậy, các gia đình không tiếc công sức đi tìm sản vật về đãi khách. Những đặc sản của mỗi dân tộc đều được soạn sửa kỳ công, dâng lễ Aza thế nào thì họ dọn tết cũng như thế đó. "Bố thì quan tâm đến "ẩm" hơn "thực". Tết mà! Đàn ông phải có chi nhâm nhi cùng bạn bè mới vui. Bố thích nhất là rượu tr'đin, tức "rượu trời" vì được cất ngay trên đọt cây", già Hạnh khề khà. Là người Pa Kôh nhưng già Hạnh lại thích thứ rượu truyền thống của người Cơ Tu. Theo già, đây là loại rượu thơm ngon nhất ở đại ngàn Trường Sơn, được chiết từ cây tr'đin mọc trong rừng sâu. Người thợ chỉ cần rạch một đường trên thân cây rồi lấy can hứng nước. Bỏ thêm ít vỏ cây chuồn phơi khô, nước sẽ tự lên men cho ra thứ hương vị có một không hai. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hoài Nam (79 tuổi, người dân tộc Cơ Tu, trú tại xã Hồng Hạ) tự hào vì rượu tr'đin được các dân tộc anh em, kể cả người Kinh ở A Lưới, yêu thích và "không có mà bán" vào mỗi dịp tết. Già Nam cho biết người Pa Kôh, Tà Ôi cùng người Cơ Tu còn có một loại rượu tương tự tr'đin là rượu tà vạt được cất từ cây đoác. Cây đoác dễ tìm hơn, nhưng khai thác thì nguy hiểm hơn vì phải trèo cao hơn cây tr'đin. "Đây chắc là những loại rượu duy nhất trên thế giới được lấy trên cây mang về uống mà không cần phải chưng cất", già Nam cười. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà đến tết, đồng bào các dân tộc thiểu số còn nấu rượu nếp (xiêu), ủ rượu cần (a riêu), rượu mía vỏ chuồn (a véc), rượu mây rừng vỏ chuồn (tà via)…Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, nhận định mỗi dân tộc đều có phong tục tết cổ truyền mang màu sắc riêng. Nhưng thật đáng quý khi đồng bào mang "tết riêng" hòa vào "tết chung" của đất nước và các dân tộc vẫn giữ được nét ẩm thực độc đáo, đậm dư vị núi rừng. "Tết đến, nhà nhà lại sửa soạn những món ngon để mời khách. Cảm tưởng tết quê hương A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực của các dân tộc với cơ man là món ăn, thức uống độc lạ… Thú vị hơn, giữa các gia đình còn giao lưu ẩm thực bằng cách trao đổi ống thịt, gùi bánh, chum rượu… để có thể thưởng thức những món mà nhà mình không có. Tết đoàn kết, đầm ấm", bà Thêm chia sẻ.Hoa hậu Lê Âu Ngân Anh trải lòng về hành trình làm mẹ
Khi số hiện vật được nghiên cứu tại Bảo tàng Nghệ thuật châu Á của Viện Smithsonian ở Washington DC, các cuộn giấy này thể hiện những bức chân dung đầy màu sắc của Hoàng gia Okinawa.
Ngọc trai baroque, vẻ đẹp độc đáo cho tín đồ thời trang cá tính
Phát hiện mắc suy thận giai đoạn 3B ở tuổi 29, chị Thiều Thanh Yến (hiện 31 tuổi), ngụ tại TP.HCM, chia sẻ tình cờ phát hiện bệnh trong lúc đi khám sức khỏe tổng quát. Vì ăn uống khoa học, thường xuyên tập thể dục, chơi thể thao, luôn vui vẻ, lạc quan nên chị Yến không tin bản thân mắc bệnh. “Mình không hề tin bản thân bị bệnh. Sau nhiều lần đi khám, xét nghiệm thì cuối cùng sự thật là mình đã bị suy thận”, chị Yến chia sẻ.
Ở trận ra quân tại giải bóng đá Thanh Niên sinh viên Việt Nam lần III - 2025 cúp THACO (TNSV THACO cup 2025), đội Trường ĐH Quy Nhơn thi đấu tốt, nhưng không thể tận dụng triệt để các cơ hội để ghi bàn. Tân binh của giải đấu đành nhận thất bại với tỷ số 0-1 trước nhà cựu vô địch ĐH Huế. “Sau khi để thua trận đầu trước đội ĐH Huế, chúng tôi buộc phải giành chiến thắng tại lượt 2, khi gặp đội Trường ĐH Trà Vinh. Do đó, chúng tôi đã nhập cuộc với quyết tâm rất cao để giành một chiến thắng, thì mới có cơ hội đi tiếp”, HLV trưởng Thái Bình Thuận của đội Trường ĐH Quy Nhơn chia sẻ.Đội Trường ĐH Quy Nhơn chơi tốc độ, đẩy cao đội hình lên tấn công ngay từ đầu khi chạm trán đội Trường ĐH Trà Vinh vào chiều 4.3. Chung cuộc, đoàn quân của HLV Thái Bình Thuận đã đạt được mục đích, khi giành chiến thắng 3-1 trước đội Trường ĐH Quy Nhơn. Lần lượt, Dương Trí Trường (phút thứ 5), Sen Senmeuang (phút 40+2), Trương Gia Huy (phút 70) là những cái tên đã ghi bàn, mang về 3 điểm cho đội Trường ĐH Quy Nhơn.Trong đó, Sen Senmeuang là sinh viên người Lào, đang theo học tại Trường ĐH Quy Nhơn. Đáng chú ý, Sen Senmeuang chính là “ngoại binh” đầu tiên ghi bàn tại vòng chung kết giải bóng đá TNSV THACO cup 2025.Trong 3 mùa tổ chức, giải bóng đá Thanh Niên sinh viên Việt Nam chứng kiến nhiều cầu thủ “ngoại binh” người Lào, Campuchia dự giải. Cầu thủ ghi bàn đầu tiên tại giải Thanh Niên sinh viên Việt Nam (ở trận đầu tiên của mùa I - năm 2023) cũng là một sinh viên người Lào, đó là Vilay Sayyalath của đội Học viện Hàng không Việt Nam.Chiến thắng trước đội Trường ĐH Trà Vinh giúp đội Trường ĐH Quy Nhơn thắp sáng lại hy vọng đi tiếp tại vòng chung kết, sau khi để thua đội ĐH Huế ở lượt trận đầu. Nhưng ngoài kết quả, HLV Thái Bình Thuận vẫn chưa hài lòng về lối chơi của các cầu thủ đội Trường ĐH Quy Nhơn.“Các cầu thủ còn khá non kinh nghiệm khi mới lần đầu dự giải, dẫn đến chưa phân bổ thể lực một cách hợp lý. Chúng tôi chơi tốt trong hiệp 1, nhưng khi đối thủ hừng lên trong đầu hiệp 2 thì lại không thể kiểm soát thế trận, bị cuốn theo lối chơi của đội Trường ĐH Trà Vinh và hệ quả là bị thủng lưới. Ban huấn luyện và các cầu thủ vẫn còn nhiều việc phải làm để cải thiện trong thời gian tới”, HLV Thái Bình Thuận đánh giá.Ở lượt trận cuối bảng A, đội Trường ĐH Quy Nhơn sẽ chạm trán với đội Trường ĐH Tôn Đức Thắng. Đây cũng là trận đấu quyết định cho tấm vé đi tiếp của thầy trò HLV Nguyễn Đình Long. HLV Bình Thuận khẳng định: “Đội Trường ĐH Tôn Đức Thắng có lợi thế sân nhà, quen mặt sân và có đông đảo khán giả sát cánh cổ vũ. Họ chơi khá gắn kết và sở hữu trong đội hình nhiều cầu thủ có thể hình tốt. Tuy nhiên, chúng tôi muốn đi tiếp vào vòng trong và mục tiêu là phải có điểm ở trận cuối vòng bảng”.
Trường ở Anh muốn lấy tên tỉ phú Nguyễn Thị Phương Thảo đặt tên trường
Chiều nay 4.3, TS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), đã ký ban hành công văn gửi sở y tế các tỉnh, thành đề nghị chấn chỉnh hoạt động quảng đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.Tại công văn, Cục Quản lý khám, chữa bệnh cho biết đã nhận được phản ánh từ một số cơ quan, đơn vị và cơ quan báo chí liên quan đến quảng cáo về hoạt động khám bệnh, chữa bệnh. Trong đó, một số cơ sở khám bệnh, chữa bệnh quảng cáo trên các trang mạng xã hội, có thực hiện quảng cáo "kỹ thuật lọc máu công nghệ cao loại bỏ mỡ máu giảm nguy cơ đột quỵ...". Lãnh đạo Cục Quản lý khám, chữa bệnh đề nghị Sở Y tế TP.HCM kiểm tra, rà soát nội dung liên quan đến phản ánh về nội dung quảng cáo, trong đó rà soát đối với danh mục kỹ thuật mà Bộ Y tế đã cấp phép cho bệnh viện thực hiện có trong quảng cáo.Trường hợp quảng cáo không đúng với danh mục kỹ thuật được phê duyệt, không đúng theo giấy xác nhận nội dung quảng cáo đã cấp phép, đề nghị xử lý nghiêm đối với sai phạm và gửi báo cáo về cục trước ngày 11.3.2025.Với sở y tế các tỉnh, thành, Cục Quản lý khám, chữa bệnh đề nghị kiểm tra, rà soát nội dung quảng cáo của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn quản lý và xử lý nghiêm đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh quảng cáo dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh khi chưa được cấp giấy phép quảng cáo và quảng cáo không đúng với nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép quảng cáo về lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh.
